Een perceel kan alleen in aanmerking komen voor bedrijfstoeslag wanneer het perceel met toestemming van de eigenaar in gebruik is. Een mondelinge overeenkomst is, in dit kader, nog steeds voldoende, mits bij controle op aanvraag de toestemming alsnog op schrift getoond kan worden. Dit vraagt bijzonder de aandacht in situaties waarbij onderpacht wordt gedoogd, maar niet op schrift wordt bevestigd. Deze maatregel, die bedoeld is om onterechte opgave van percelen te voorkomen, heeft hierdoor een lastige uitwerking.

Toestemming eigenaar

Om een perceel in aanmerking te laten komen voor bedrijfstoeslag moet het perceel feitelijk in gebruik zijn. Daarnaast moet de eigenaar toestemming hebben gegeven en moet een (vormvrije) gebruikstitel aanwezig zijn. Deze voorwaarde is opgenomen in artikel 4 lid 2 van de ‘Uitvoeringsregeling GLB 2023’.

Bij controle op schrift te tonen

Het is niet noodzakelijk deze toestemming vooraf op schrift te hebben staan. Een mondelinge overeenkomst is in eerste instantie voldoende. Echter in artikel 4 lid 7 is opgenomen dat wel schriftelijk bewijs opgevraagd kan worden. Dit houdt in dat bij controle een schriftelijke verklaring van de eigenaar alsnog nodig kan zijn.

Niet vaak nodig, achteraf opstellen mogelijk

Lang niet alle bedrijven zullen hiermee geconfronteerd worden. Echter, wanneer bij controle de toestemming niet getoond kan worden, kunnen de gevolgen groot zijn. Het is overigens niet verplicht deze schriftelijk toestemming direct te kunnen tonen. Een schriftelijke verklaring ‘achteraf’ is voldoende.

Grondgebruikersverklaring volstaat

In dit kader is een schriftelijke toestemming met een ‘grondgebruikersverklaring’ voldoende. Op deze manier kan ook na controle alsnog een schriftelijke overeenkomst opgesteld worden. In zijn algemeenheid is het beter, ook vanuit de Pachtwetgeving, om vooraf een pachtovereenkomst aan te gaan. Hierdoor kan o.a. het risico van het claimen van een pachtovereenkomst worden voorkomen.

Doel: onterecht opgave tegengaan

De aanleiding en het doel van de maatregel is het voorkomen dat percelen en landschapselementen, die niet feitelijk in gebruik zijn, onterecht worden opgegeven. De uitwerking in de regeling en de handhaving hierop zorgt voor meer consequenties.

Geen schriftelijke toestemming, geen bedrijfstoeslag

RVO heeft aangegeven dat, wanneer bij controle geen schriftelijke toestemming getoond kan worden, het betreffende perceel uitgesloten kan worden van de bedrijfstoeslag. De eventuele eco-activiteit telt dan ook niet mee. Inmiddels blijkt dat RVO dit daadwerkelijk in de praktijk brengt.

Onderpacht alleen met toestemming

Onderverpachting van een perceel, zonder formele toestemming van de eigenaar, kan hierdoor voor problemen zorgen. Immers de eigenaar zal in deze gevallen geen schriftelijke toestemming verstrekken.

RVO: bij constatering ook controle andere jaren

RVO geeft op haar site aan dat wanneer bij controle van een perceel geen schriftelijke toestemming getoond kan worden ook de afgelopen 3 jaren worden gecontroleerd. De gevolgen kunnen dan nog veel groter zijn.

Bij feitelijk gebruik: grond wel opgeven, geen bedrijfstoeslag aanvragen

Door het bovenstaande kan de bijzondere situatie ontstaan dat geen schriftelijke toestemming aanwezig is, maar het perceel wel feitelijk in gebruik, en daardoor opgegeven moet worden met de Gecombineerde opgave. Volgens RVO zul je dan het perceel moeten opgeven zonder daarbij de bedrijfstoeslag aan te vragen.

Wel meetellen voor mest?

De vraag is of percelen, zonder schriftelijke toestemming, maar wel feitelijk in gebruik, wel meetellen voor de mestplaatsingsruimte. Is er dan wel sprake van ‘beschikkingsmacht’ over deze percelen? Hierover is nog geen duidelijkheid, maar brengt zeker een risico met zich mee.

Conclusie en advies

In de praktijk worden diverse percelen onderverpacht zonder toestemming van de eigenaar. De uitwerking van de regeling kan in deze situaties grote gevolgen hebben. Immers percelen die wel feitelijk in gebruik zijn, maar waar geen toestemming op schrift wordt gegeven, kunnen na controle buiten de boot vallen. Hiermee wordt, ons inziens, aan het doel voorbijgegaan. Echter dit is nu wel realiteit en het is maar de vraag hoe de rechter hier uiteindelijk over oordeelt.

Advies

Opgave van gronden, zonder (achteraf opgestelde) schriftelijke toestemming van de eigenaar, geven een risico. Feitelijk zijn voor deze gronden twee opties:

• Opgeven en op deze percelen geen bedrijfstoeslag aanvragen.

Opgeven inclusief bedrijfstoeslag en het risico op afwijzing accepteren.

Bron: Component Agro