Zojuist heeft staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken in een brief aan de Tweede Kamer bekend gemaakt dat de invoering van het fosfaatrechtenstelsel op 1 januari 2018 plaatsvindt. Dit besluit is genomen vanwege bezwaren van de Europese Commissie. De verwachting is dat de fosfaatrechten gezien worden als ongeoorloofde staatssteun.

Europese Commissie heeft bezwaren

De staatssecretaris is genoodzaakt het wetsvoorstel aan te passen omdat er bezwaren zijn vanuit de Euorpese Commissie. Het grootste bezwaar is dat het wetsvoorstel niet voldoet aan de eisen van staatssteun. Als er sprake is van ongeoorloofde staatssteun wordt Nederland verplicht het voordeel dat bedrijven als gevolg hiervan hebben ontvangen terug te vorderen. Dit betekent dat alle bedrijven die rechten hebben ontvangen, ongeacht of bedrijven directe inkomsten hebben gehad uit overdracht van de rechten of de rechten gebruikt hebben om de bedrijfsvoering te continueren een vordering krijgen. Dat risico is zo reëel en de consequenties voor de betrokken bedrijven zijn zo groot, dat de staatsecretaris genoodzaakt is de invoering uit te stellen.

Aanpassing wetsvoorstel fosfaatrechten

De staatsecretaris gaat in nauw overleg met de Europese Commissie het wetsvoorstel aanpassen. Het wetsvoorstel zal op twee punten aangepast worden. Allereerst zal de invoering van het fosfaatrechtenstelsel plaatsvinden op 1 januari 2018. Op deze datum zullen de rechten worden verstrekt. De rechten worden gratis verstrekt en zijn vrij verhandelbaar. De totale hoeveelheid rechten die op 1 januari 2018 wordt toegekend, komt overeen met het fosfaatproductieplafond in de derogatie­beschikking. De hoeveelheid rechten per individueel bedrijf wordt bepaald op basis van gegevens over de veestapel op 2 juli 2015 (de peildatum) en de forfaitaire excretiewaarden. De generieke korting in het huidige wetsvoorstel wordt niet toegepast na het toekennen van de rechten maar wordt direct verwerkt in de hoeveelheid toegekende rechten. 

Ten tweede wordt in de wet geëxpliciteerd dat de criteria die de fosfaatbank zal toepassen voor het toekennen van niet overdraagbare rechten verder moeten gaan dan wat reeds op basis van geldende Europese normen verplicht is.

Nieuwe maatregelen in 2017

Door de uitstel van het fosfaatrechtenstelsel stuurt Nederland in 2017 nog niet concreet op de vermindering van fosfaatproductie. De Europese Commissie benadrukt dat het essentieel is dat Nederland een overtuigend pakket presenteert waarmee de fosfaatproductie in 2017 wordt gereduceerd. Er zullen dus in 2017 stappen gezet moeten worden. De Europese Commissie heeft nog geen groen licht gegeven voor de introductie voor het fosfaatrechtenstelsel en er is geen zekerheid over de voortzetting van de derogatie na 2017. 

We houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.